Kıbrıs Türk halkı, ülkenin yeni cumhurbaşkanını belirlemek üzere 19 Ekim’de sandığa gidecek.
Yüksek Seçim Kurulu’nun (YSK) duyurusuyla seçim yasakları dün başladı. Seçimle ilgili izlenecek adımları kapsayan seçim takvimi de dünden itibaren işlemeye başladı.
YSK “4 numaralı” duyurusunda seçim yasaklarının kapsamı konusunda da detaylı bir açıklama yaptı.
SEÇİM YASAKLARININ KAPSAMI
YSK’nın duyurusunda seçim başlangıcından seçim gününe kadar 5/1976 sayılı Seçim ve Halkoylaması Yasası uyarınca geçerli olacak kurallar şu şekilde paylaşıldı:
“(1)Devlet, kamu iktisadi teşebbüsleri, yerel kuruluşlar ve bunlara bağlı daire ve müesseseler, ortaklıklar ve diğer kamu tüzel kişiliğine sahip kuruluşlar ile kamu görevlileri, seçimlerde tarafsızlıklarını korumak zorunda oldukları gibi bunların siyasal partilere veya adaylara her ne nam ile olursa olsun bağış ve yardımda bulunmaları, her türlü araç, gereç ve olanaklarını bir siyasal partinin veya adayın emrinde veya herhangi bir siyasal faaliyette çalıştırmaları, kullanmaları veya kullandırmaları veya bir siyasal partinin veya herhangi bir adayın lehinde veya aleyhinde veya yurttaşın oyunu etkilemek amacıyla her türlü yayında bulunmaları yasaktır; daha önce basılmış veya yayınlanmış ve bir önceki cümlede belirtilen niteliği taşıyan her türlü kitap, broşür, afiş ve bunlara benzer yayınlar da aynı kurala bağlıdır;
(2)Devlet hizmetinde, Cumhurbaşkanlığı, Başbakanlık ve bakanlıklarda ve bunlara bağlı daire, kurum ve kuruluşlarda, kamu tüzel kişilerinde, katma bütçeli veya döner sermayeli kurum ve kuruluşlarda, kamu iktisadi teşebbüslerinde veya kamu iştiraki ile kurulan teşebbüs, müessese ve işletmelerde ve belediyelerde memur, zorunlu hizmet personeli, işçi ve sözleşmeli de dahil olmak üzere, her ne ad altında olursa olsun münhal ilan edilemez, atama yapılamaz, her türlü terfiye ilişkin sınav, barem ayarlaması ve ilçeler arası görev yeri değiştirme (nakil) işlemleri durdurulur.
Ancak işletmenin çalışma şekli mevsimlik işçi çalıştırmayı gerektiriyorsa, hizmetlerinin devamı açısından mevsimlik olarak alınan işçiler; eğitim alanında kadro boşalması ve seçim tarihinin başladığı güne kadar doldurulmasının ve/veya istihdamının mümkün olmaması halinde geçici ve sözleşmeli olarak istihdam edilen öğretmenler; Kamu Sağlık Çalışanları Yasası kapsamında zorunlu hizmet personeli ve asistan hekimlerle imzalanacak sözleşmeler; sağlık alanında kadro boşalması ve kamu yararı bakımından gereklilik ve aciliyet olması halinde istihdam edilen kamu sağlık çalışanları ile savunma hizmetleri maksadıyla öğrenci seçme, yerleştirme ve nasıp işlemleri ayrıca Kamu Hizmeti Komisyonunca seçim yasaklarından önce sınav tarihi belirlenmiş her türlü yeterlik ve yabancı dil sınavları ile müracaatı tamamlanmış olan, yeterlik ve yabancı dil sınavı haricindeki her türlü yazılı sınavın yapılması, bu madde kurallarındaki yasaklara bağlı değildir.
Devlet hizmetinde, Cumhurbaşkanlığı, Cumhuriyet Meclisi Genel Sekreterliği Örgütü, Başbakanlık ve bakanlıklarda ve bunlara bağlı daire, kurum ve kuruluşlarda, kamu tüzel kişilerinde, katma bütçeli veya döner sermayeli kurum ve kuruluşlarda, kamu iktisadi teşebbüslerinde veya kamu iştiraki ile kurulan teşebbüs, müessese ve işletmelerde ve belediyelerde istihdam edilmiş sözleşmeli personelin sözleşmelerinin seçim yasakları süresi içinde bitmesi halinde, sözleşmeleri en fazla üç aylık süre için aynı koşullarda yenilenebilir ve/veya uzatılabilir.
(3) Adaylar, herhangi bir spor kulübü, dernek, hayır kurumu ve benzeri yerlere her ne ad altında olursa olsun herhangi bir maddi katkıda bulunamazlar;
(4) İskan Topraklandırma ve Eşdeğer Mal Yasası kuralları uyarınca başlanmış kaynak paketindeki kaynak dağıtımı, münferit kaynak dağıtımı, yeni kaynak paketi açılması, yeni kiralama ve yeni tahsis ile ilgili işlemlerin yapılması durdurulur;
(5) İlgili mevzuat uyarınca yapılan alçak orman arazisi, hazine malları, hali araziler ve/veya Anayasanın 159’uncu maddesi kuralları uyarınca Kuzey Kıbrıs Türk Cumhuriyeti adına kayıtlı bulunan malların kiralama işlemleri durdurulur;
(6) Konut Edindirme Yasası kuralları uyarınca kırsal bölgelerdeki yeni arsa dağıtımları durdurulur;
(7) Motorlu Araçlarla Yolcu ve Eşya Taşınması (Denetim) Yasası kuralları uyarınca İzin Kurulu tarafından yeni izin verilemez;
(8) Akaryakıt istasyonu açma ile ilgili ön izin ve/veya izin verilemez;
(9) Devlet ve/veya kamu kurum ve kuruluşlarının her aşamadaki ihale işlemleri durdurulur;
Ancak zorunlu hallerde bu işlemlerin yapılabilmesi Yüksek Seçim Kurulunun iznine bağlıdır.
(10) Ateşli Silahlar Yasası kuralları uyarınca verilen her türlü tabanca taşıma ve/veya tasarruf izni verilemez;
(11) Yurttaşlık Yasası kuralları uyarınca her türlü yurttaşlığa kabul işlemlerinin yapılması durdurulur;
(12) Her ne ad altında ve her ne statüde olursa olsun ihdas edilmiş fonlardan personel istihdamı yapılamaz;
(13) Başka herhangi bir yasada aksine kural bulunup bulunmadığına bakılmaksızın kamu kaynaklarını kredi olarak kullanan bankalar, Kuzey Kıbrıs Türk Cumhuriyeti Merkez Bankası dâhil, yukarıda öngörülen süre içerisinde verdikleri kredileri en geç üç gün içerisinde Cumhuriyet Meclisinin bilgisine getirirler.”
Seçim ve Halkoylaması Yasası uyarınca geçerli olacak kuralların devamı ise şöyle aktarıldı:
“Yasa’nın 80’inci maddesi uyarınca, seçimin başlangıç tarihinden seçim sonuçları ilan edilinceye kadar olan süre içinde, devlet, kamu iktisadi teşebbüsleri, yerel kuruluşlar ve bunlara bağlı daire ve müessese ve ortaklık ile diğer kamu tüzel kişiliğine sahip kuruluşlara ait kaynaklardan yapılan iş ve hizmetler dolayısıyla açılış ve temel atma dâhil törenler düzenlemek, nutuklar söylemek, demeçler vermek ve bunlar hakkında her türlü araçla yayınlarda bulunmak yasaktır.
Yasa’nın 81’inci maddesi uyarınca, seçimin başlangıç tarihinden seçim sonuçları ilan edilinceye kadar olan süre içinde; Cumhurbaşkanı, Başbakan, bakanlar ve milletvekilleri yurt içinde yapacakları gezileri makam arabaları ve resmi hizmet araçları ile yapamazlar. Her ne amaçla olursa olsun yapacakları gezilerde, protokol gereği olan karşılama ve uğurlamalarla törenler yapılamaz ve resmi ziyafet verilemez. Cumhurbaşkanı, Başbakan ve bakanlar, seçim ile ilgili faaliyetlerinde ve konuşmalarında 5/1976 sayılı Seçim ve Halkoylaması Yasası kuralları ile bağlıdırlar.
Yasa’nın 82’nci maddesi uyarınca, seçimin başlangıç tarihinden seçim sonuçları ilan edilinceye kadar olan süre içinde, Cumhurbaşkanı, Başbakan, bakanlar ve milletvekilleri ile adayların yurt içinde yapacakları gezilere hiçbir kamu görevlisi katılamaz.”
-Seçim takvimi
Öte yandan bugün işlemeye başlayan seçim takvimi uyarınca siyasal partilerin 9 Eylül’e kadar adayını saptaması gerekiyor. Adaylık başvuruları 12 Eylül’de yapılacak. Adaylar aynı gün Yüksek Seçim Kurulu tarafından geçici ilan edilecek.
