İstanbul’un 100 Pulu adlı kitap, İstanbul’un çeşitli semtlerinin, meydanlarının ve abidevi yapılarının pullardaki izlerini sürüyor. Kitapta yer alan posta pullarında ayrıca Anadolu Hisarı’ndan Beyazıt Meydanı’na, Ayasofya Müzesi’nden Çemberlitaş’a, Sultanahmet Meydanı’na, Galata Köprüsü’ne ve Ali Sami Yen ve İnönü Stadyumlarına uzanan geniş bir yelpazede İstanbul’un tarihindeki süreklilikleri ve değişimleri görebilmek mümkün.
Yaşadıkları şehrin tarihini merak eden okuyuculara farklı bir perspektiften İstanbul’a bakabilme imkanı sunan eser, görsel kültür tarihçileri, posta tarihçileri, pul koleksiyoncuları, tasarımcılar ve diğer araştırmacılar için büyük bir eksikliği gideriyor. “İstanbul’un 100’leri” dizisinin 83’üncü kitabı olarak yayımlanan kitapta, sadece pulların görselleriyle yetinilmeyip, aynı zamanda pullarda yer alan İstanbul manzaralarının tarihine de değiniliyor.
İlk İstanbul Pulu 103 Yıl Önce Basıldı
İlk Türk posta pulları 1862 yılında Darbhâne-i Amire’de taş baskı (litografi) tekniği ile basıldı, değişik kalınlıklardaki kâğıtlar üzerine basılan pullar elle boyandı ve zamklandı. Ayrıca sahtekârlıkları azaltabilmek için devrin Maliye Bakanlığı tarafından pulların üzerine eski yazı ile “Nezâret-i Mâliye-i Devlet-i Aliyye” yazılı kırmızı veya mavi renkli kontrol damgası vuruldu.
Posta gönderilerinde 1 Ocak 1863 tarihinden bu yana kullanılan pullarda İstanbul’dan manzaralar ise ilk kez 1914 yılında görülmeye başlandı. 1914 yılı şişli escort başlarında basılan, güzelce oyulmuş (bazıları iki renkte) İstanbul manzaralarını ve diğer imajları gösteren posta pulları serisi Oskan Efendi tarafından tasarlandı ve İngiltere’de Bradbury, Wilkinson & Co. firması tarafından basıldı. 103 yıl öncesinden bugüne gelinceye kadar İstanbul’un doğal ve kültürel güzelliklerinin yansıtıldığı sayısı 100’den fazla pul basıldı.
Yedi Buçuk Kuruştan Yüz Bin Liraya
Osmanlı’dan Bu Yana Posta Ücretleri
Eserde yer alan İstanbul temalı posta pullarının üzerindeki fiyatlar, basıldıkları dönemlerin mektup gönderim ücretleri konusunda da ayrıca bilgi veriyor. Osmanlı İmparatorluğu’nun son devrinden Cumhuriyet tarihinin yüksek enflasyonlu yıllarına kadar çeşitli dönemlerde basılmış pulların üzerinde yer alan rakamlar dikkat çekiyor. Kitapta, pulların basım tarihlerinin altına ayrıca tiraj bilgileri, baskı türleri ve basıldığı yerlerle ilgili bilgiler de eklenmiş.
Ünlü Koleksiyoner Şerif Antepli Kaleme Aldı
Türkiye’de koleksiyon denildiğinde akla ilk gelen isimlerden birisi olan Şerif Antepli tarafından kaleme alınan İstanbul’un 100 Pulu, İstanbul temalı posta pullarının basıldığı dönemlerdeki kültürel eğilimleri, estetik beğenileri ve mekân tercihindeki öncelikleri gözlemleme imkânı sunuyor.
Daha önce yine “İstanbul’un 100’leri” dizisi içinde yayımlanan İstanbul’un 100 Koleksiyoneri (2011) başlıklı kitabın da yazarlığını Ömer Serkan Bakır ile birlikte üstlenmiş olan Şerif Antepli, bu kitabı hazırlamaktaki amacını şöyle açıklıyor: “Çocukluk yıllarımdan beri pula olan tutkumu, bu güzeller güzeli şehrin pulları ile bir kitap yaparak sürdürmeyi çok istiyordum. Nihayet İstanbul’un 100 Pulu başlıklı bu kitap vesilesiyle isteğimi gerçekleştirme fırsatı buldum.”
Kitabı hazırlarken her pul için titiz bir inceleme yapan Antepli, İstanbul’daki aynı yerlerle ilgili farklı zamanlarda basılan pullarla karşılaşıyor ve kitapta yer vereceği pulların seçiminde zorlanıyor: “Pulların seçiminde zorlansam da vazgeçemeyeceklerimi yine ilgili bölümlerde kullanmaya çalıştım. Gravürlerle, eski kartpostallarla, günümüz fotoğraflarıyla bölümleri görsel bakımdan zenginleştirmeye çalıştım.”
Şerif Antepli Kimdir?
Şerif Antepli, 1948’de İzmir’de doğdu. Çocukken en büyük hobileri futbol oynamak, pul koleksiyonu yapmak ve ambalaj kağıtlarını gazete boyutunda keserek kendi gazetelerini hazırlamaktı. Ortaokul ve lisede tüm okul gazetelerinde Şerif Antepli imzası vardı. Nihayet İzmir Gazetecilik Yüksek Okulu’na girerek hobisini mesleğine dönüştürdü. Bir süre İzmir’de yayımlanan Ege Ekspres’te ücretsiz olarak çalıştıktan sonra, İzmir’de yayımlanan Yeni Asır gazetesine ücretli transfer oldu ve 1970 yılında yayıncılık alanındaki profesyonel hayatı böylece başlamış oldu.
Yayıncılık kariyerinde bir dönüm noktası olarak Türkiye’nin ilk en uzun süreli fotoğraf yayınını çıkardı. Fotoğraf Dergisi 100. sayısına ulaştı ve kendinden sonra gelen fotoğraf yayınlarına öncü oldu. Aynı şekilde, ülkemizde koleksiyonerlere özgü bir yayının olmadığını fark eden Antepli, Türkiye’nin ilk koleksiyon dergisi olan Collection’ı hayata geçirdi, daha sonra Türk koleksiyonculuğuna bir diğer katkısı olan Collection Club’ı kurdu.
Antepli, ömrü boyunca çocukluğunda başlayan posta pulu merakını korudu ve çocukluk yıllarında oluşturmaya başladığı pul koleksiyonu yıllar geçtikçe büyüdü ve Antepli Türkiye’nin en önemli “filatelist”lerinden biri oldu. Antepli ayrıca, fotoğraf sempozyumlarına ve birçok kişisel filateli sergilerine imza attı.
İstanbul temalı posta pullarının görüntüleri ile okuyucuya sunulan kitap, Osmanlı ve Cumhuriyet dönemleri posta tarihine ve görsel kültürüne dair zengin bir malzeme içeriyor.
Yorumlar kapalı.