KIB-TEK Genel Müdürü Gürcan Erdoğan, Elektrik Mühendisleri Odası ile birlikte yürüttükleri teknik bir çalışmayla, sokaklara takılan LED lambaların aydınlatma şiddetinin, ihalede konulan standartlardan daha düşük olduğunun tespit edildiğini açıkladı:

Ali CANSU

Kıbrıs Türk Elektrik Kurumu (KIB-TEK) Genel Müdürü Gürcan Erdoğan, sokak ışıkları konusunda Elektrik Mühendisleri Odası ile birlikte yürütülen teknik bir çalışma neticesinde, takılan mevcut LED lambaların aydınlatma şiddetinin ihalede konan standartlardan daha düşük olduğunun tespit edildiğini söyledi.

Geçmiş dönemdeki yönetimin bunlara gerekli hassasiyeti göstermediğini iddia eden Erdoğan, “Alınan lambaların testleri arazi yerine fabrikada yapıldı. Ancak, sahada yaptığımız ölçümlerde görüldü ki; lambalar yanlış alınarak kurum zarara uğratıldı. Bu konuda önümüzdeki günlerde gerekli girişimler yapılacaktır” dedi.

Geçmişte uygulanan projenin, oda tarafından da yanlış uygulandığının tespit edildiğini kaydeden Erdoğan, “Şu anda gerçek aydınlatma için bir çalışma yaptık. Önümüzdeki günlerde bunun ihalesini yaparak çağdaş bir aydınlatma sistemini tekrardan sağlayacağız” dedi.

Mevcut lambaların ilk etapta değil de bölge bölge değişikliğine gidileceğini ve standart bir aydınlatmanın yaratılacağını anlatan Erdoğan, şu anda mevcut sokak lambalarından vatandaşlardan da yoğun şikâyet aldıklarını söyledi.

Mevcut lambalarda yürüyen insanı ayırt edemeyecek bir ışık şiddeti olduğuna dikkat çeken Erdoğan, sokaklardaki insanların emniyeti açısından da bunun önemine işaret etti.

“Yenilenebilir Enerji Tüzüğü ile birçok kesimin önü açıldı”

Erdoğan, Yenilenebilir Enerji Tüzüğü’nün tadilat yapılarak yürürlüğe konduğunu ve birçok kesime mahsuplaşma imkânı verildiğini söyledi.

Geçmiş yıllarda mahsuplaşmanın sadece konutlara verildiğine dikkat çeken Erdoğan, 30 megavat kapasite olmasına rağmen 6 megavat kurulabildiğini, bunun nedeninin de, gereksiz yere bürokrasi ve kısıtlamalarla önünün kapanması olduğunu ifade etti.

Erdoğan, “Ülkemiz, dünya standartlarına göre güneş enerjisinde çok iyi bir seviyede olmasına rağmen doğal enerjiden yararlanılamıyordu. Ancak, bakanlığın yaptığı çalışma neticesinde şu anda her kesim mahsuplaşma imkânına kavuşturuldu. Aynı zamanda arazisi müsait olmayan işletmelere, tarıma elverişli olmayan kullanım dışı arazilerde tesislerini kurup yüzde 10 KIB-TEK’e iletim bedeli ödemek kaydı ile tesislerini kurabilme imkanı getirildi” dedi.

Önümüzdeki bir iki yıl içerisinde ülke genelinde 70 megawatlık kurulum öngörüldüğüne işaret eden Erdoğan, bir tane 11.5 megawatlık dizel jeneratörün bir yılda yaklaşık 7 bin saatlik bir süre çalışması için ödenecek 33 milyon TL’lik paradan kurtulacaklarını belirtti.

Erdoğan, yakıta para verilmediği zaman bu miktardaki fuel oilin çevreyi kirletmemiş olacağını, bunun yerine vatandaşların üretim santrallerini kendilerinin kuracağını ve doğal olarak her işletmenin kendi elektriğini kendisinin üreteceğini kaydetti.

Erdoğan, kurumun santral yatırımlarını yapamaması halinde ve önümüzdeki günlerde artan fiyatlarla elektrik maliyetlerine de yansıyabileceği uyarısında bulundu.

“Yenilenebilir enerjiye yüzde 25 devlet katkısı”

Bakanlığın yaptığı açıklamada Yenilenebilir Enerji Tüzüğü’ne göre, bu sistemi kuranlara yüzde 25 hibe verileceğine de dikkat çeken Erdoğan, durumu müsait olmayan işletmelere bakanlığın kendi bünyesinde oluşturacağı kriterlerle katkıda bulunacağını söyledi.

Hedefin güneş enerji santrallerinin hızlı bir şekilde sağlanması olduğunu ifade eden Erdoğan, yüzde 25 hibeye ticari amaçlı olmayan, elektrik üretip satmayacak olan (konut, işyeri, fabrikalar, sanayi) tüketicileri kapsadığını sözlerine ekledi.

Bir kişinin Güzelyurt’ta evi olduğunu ancak güneş enerji sistemini kurmaya yeri olmaması durumunda Lefkoşa’daki evine kurup yüzde 10 şebekeye iletim bedelini ödeyip Güzelyurt’taki evini mahsuplaştırabileceğini söyleyen Erdoğan, şöyle devam etti:

“Kurulumların şebekeyi rahatsız etmeyecek kapasitelerle olması gerekir ki gölgelenmelerde büyük santralleri çökertmesin. Bunun için bunu tüm ada genelinde 20-25 noktaya yaydık. Bunlar bir iki megawatlık küçük santraller olacak. Gölgelenme anında bizim elektrik üretimimize zarar vermesin. Bu şekilde kayıplar azalırken daha çok kesime kurulum imkanı tanımış olduk. Böylece KIB-TEK’in şebekesine zarar vermeyecek bir modelleme oluşturduk. Bu modelle 70 megawat’a kadar kurulum yapılabilecek bir kapasiteye ulaştık.”

“KIB-TEK kendi ihalelerine de çıkacak”

Erdoğan, önümüzdeki dönemde KIB-TEK’in 10 ile 20 megawat arasında kendi ihaleleri olacağını da ifade etti.

İleride bu sistemin daha da büyütülmesinin hedeflendiğini anlatan Erdoğan, Türkiye’den kablo ile enterkonnekte çalışmalarının gerçekleşmesi ile birlikte çok daha büyük kapasitelere ulaşılacağını kaydederek, “Böylelikle ülkenin yüzde yüzünün elektriği yenilenebilir enerji kaynaklarından sağlanacak ve temiz bir KKTC yaratılacak” dedi.

Maliyetlerin düşmesi ile birlikte, teknolojisi gelişen güneş enerjisi yatırımlarının çok daha fizbl olmaya başladığını kaydeden Erdoğan, “Türkiye’de son yapılan ihalede 6.99 Dolar Cent’e satmayı taahhüt etti. Bu bizim Teknecik ve Aksa’dan aldığımız fiyatın çok altında bir rakamdır. Dolayısı ile bu hem daha ucuz hem de çevre dostudur. KIB-TEK yatırım yapmadan buna sahip olacak” dedi.

Önümüzdeki yıllarda güneş panelleri fiyatlarının daha uygun olacağını düşündüklerini kaydeden Erdoğan, yakıtın sürekli yukarıya çıkan bir grafiği olduğunu, yakıt fiyatları artarken güneş paneli fiyatının düşmesinin bize daha ucuza mal olacağını gösterdiğini anlattı ve bunun da bakanlığın ne kadar doğru bir karar aldığının bir göstergesi olduğunu ifade etti.

Erdoğan, güneş enerjisi takan konutlarda geçmişte 8 kWp (kilowat) olan üç fazlardaki elektriğin 15 kWp çıkartıldığını ve buradaki amacın şebekeden elektrik çekmemesi olduğuna dikkat çekti.

“Trafo merkezleri yenileniyor”

KIB-TEK’in 1957’de elektrik geldikten sonra yenilenmeyen trafo merkezleri bulunduğuna dikkat çeken Erdoğan, şu anda bu merkezleri yenilemeyi tamamlamaya başladıklarını söyledi.

Şu anda Cengizköy’deki trafonun yapımına başlandığını kaydeden Erdoğan, Mağusa’daki trafo merkezinin ihalesinin de yapılacağını belirtti. Gönyeli’deki elektrik sorununun çözümü için yaklaşık 3 milyon Dolarlık bir yatırıma gidildiğini, ihalesinin bugünlerde açılacağını kaydeden Erdoğan, ayrıca Mağusa’da bir dağıtım merkezin bulunduğunu, ihalesinin de bu haftalarda yapılacağını söyledi.

Bunun yanında Teknecik’ten Alsancak’a kadar 400 megawatlık bir iletim hattı projesinin de olduğunu ve önümüzdeki aylarda bunun tamamlanmasının hedeflendiğini anlatan Erdoğan, “Mesarya’daki elektrik ihtiyacını karşılayacak ve bu bölgelerdeki hayvancıların ve tesislerin enerjisini karşılayacak 132 bin Voltta 50 megawwat kapasitesi olan bir merkez yapılıyor. Bu 8 milyon Dolara mal olacak. Bir iki ay içerisinde bu merkez tamamlanacak” dedi.

“Çağrı merkezi 24 saat hizmette”

KIB-TEK’in merkez binasında 30 hatlık çağdaş bir çağrı merkezi kurulduğuna dikkat çeken Erdoğan, merkezin 24 saat vatandaşlara hizmet vermeye başladığını belirtti.

Erdoğan, arızaların bir süre sonra 600 09 60 çağrı merkezinden yönetileceğini anlatan Erdoğan, aynı zamanda bu merkezden tüm fatura ödemelerinin de yapılabileceğini kaydetti. Çağrı merkezinin yönlendirmesi ile anında borçların öğrenilip, ödemelerin gerek çağrı merkezinden gerekse internetten yapılabileceğini kaydeden Erdoğan, günün 24 saati ülkedeki elektrik kesintilerinin vatandaşlara duyurularının yapıldığını vurguladı.

Erdoğan, KIB-TEK araçlarına araç takip sistemi takıldığını ve bölgelerden alınan arızla bildirimlerini, harita üzerinden izleyip, bölgeye en yakın olan ekibe iletildiğini ve bununla birlikte kurumun yakıt giderlerinde de bir düşme yaşandığını belirtti.

Yönetim Kurulu’nun ödeme noktaları (Pay pointler) ile ilgili olarak aldığı kararla, değişik noktalardan 7 gün 24 saat hizmet verildiğini, Güzelyurt’tan Karpaz’a kadar değişik bölgelere de bunların konulacağını anlatan Erdoğan, böylelikle ödenemediği için elektriği kesilen vatandaşların yeniden elektriğinin bağlanabileceğini söyledi.

“Ticari işletmelere de uzaktan okuma sayaçlar takılıyor”

Eski yönetim döneminde elektrik sayaçlarının yenilendiğini ve sadece konutlara uzaktan kumandalı sayaçlar takıldığını anlatan Erdoğan, şu anda geriye kalan büyük işletmelere de uzaktan takibinin yapılabileceği şekilde sayaçlar takmaya başladıklarını söyledi.

Erdoğan, bunun sayaç okuma sisteminde kuruma ciddi zaman kazandıracağını ifade etti.

“40 bin aboneye fatura dağıtıyoruz”

Fatura dağıtımlarında ciddi sıkıntılar yaşadıklarını ifade eden Erdoğan, bu konuda vatandaşlardan ciddi hassasiyet beklediklerini söyledi.

Vatandaşların faturalarını gerek kısa mesaj (SMS) gerekse e-mail yolu ile alma hakları olduğuna dikkat çeken Erdoğan, fuara alan vatandaşların sayısının 40 bin abone olduğunu, çoğunun dağıtım için kendilerinden ekstra ücret alındığından haberi olmadığını belirtti.

Evlerine fatura istemeyen veya faturalarının hangi şekilde kendilerine ulaşmasını isteyen kişilerin 600 09 60 numaralı çağrı merkezini arayarak bildirim yapabileceklerini belirten Erdoğan, böylelikle kuruma fatura ücreti ödemekten kurtulacaklarını söyledi.