[responsivevoice voice=”Turkish Female” buttontext=”sesli dinle”]

Her yıl milyonlarca kişinin hayatını tütün ve tütün ürünlerinin kullanımına bağlı olarak yitirdiğini (tüm kanser ölümlerinin %22’sinden, kalp ve damar hastalıklarından ölenlerin %12’sinden sorumlu) bunların da yaklaşık yedide birinin pasif içiciliğe bağlı olduğunu, hayatı 10 yıl kadar kısalttığını ve her 6-7 saniyede bir kişinin sigaranın neden olduğu hastalıklardan öldüğünü Dünya Sağlık Örgütü verilerinden biliyoruz. Tütün ve tütün ürünleri kullanımı bir halk sağlığı sorunudur: Tütün ve tütün ürünlerinin dumanında bulunan nitrozaminler, benzen, formaldehid, kadran, karbon monoksit, siyanür, naftalin ve cadmium gibi 4 binden fazla kimyasal maddenin yaklaşık 70 tanesi karsinojen özelliğindedir. Akciğer, ağız içi ,solunum yolları ve idrar torbası kanserlerinin en önemli sebepleri arasındadır. Bunun gibi kronik akciğer hastalıklarına, kalp ve damar hastalıklarına ve gebelerde erken doğum, düşük ve ani bebek ölümlerine  neden olduğu, son zamanlarda ise multiple skleroz (MS) hastalığına sebep olduğu ve hastalığın ilerlemesine neden olabileceği söylenmektedir. Ülkemizde kardiyoloji ve göğüs hastalıkları servisleri dolup taşmaktadır. Henüz bilinmeyen ve saptanmamış etkileri de olabilir. Yukarda belirtilen etkileri kanıtlanmış olmasına rağmen bile bile  insanlarımızın sigara içmeye devam etmesi, kendilerinine maddi ve manevi zarar vermeleri yansıra etraflarındakilere de zarar vermesi konusunda duyarsız olmaları oldukça düşündürücüdür. Tütün ve tütün ürünlerinin bazı nedeni bilinmeyen hastalıklarda henüz tespit edilmemiş olası sebeplerinden biri olabileceği  akıldan çıkarılmamalıdır.

NİKOTİN İÇEREN HER ÜRÜN ZARARLIDIR: “ZARARI AZALTILMIŞ ÜRÜN” ENDÜSTRİ ALDATMACASIDIR! Son zamanlarda sigaranın zararlarının iyice anlaşılması ve yapılan ciddi uyarılarla sigarayı bırakanların artması üzerine  endüstri paniğe kapılmış ve alternatif ürünlerini pazara sunmuştur. Tütün endüstrisi tarafından elektronik sigara, ısıtılmış yeni nesil tütün ve nikotin ürünleri sigaraya göre daha az zararlı ürünler oldukları iddiasıyla tanıtılmaktadır.

ELEKTRONİK SİGARANIN ZARARLARI KONUSUNDA BİLİMSEL KANITLAR ARTMAKTADIR. Amerikan Toraks Derneği’nin geçtiğimiz mayıs ayında yapılan kongresinde sunulan en güncel araştırmalar, elektronik sigara ve nikotin içeriğinin önemli sağlık tehditleri oluşturduğunu ortaya koymuştur. Bu çalışmalarda, gençlerin elektronik sigaraya tatlandırıcı aromalar nedeniyle başladıkları, kronik obstriktif akciğer hastalığında (KOAH) sigaraya bağlı uzun sürede ortaya çıkan tomografi değişikliklerinin elektronik sigara kullanıcılarında erken dönemde başladığı, sigara dumanı, nikotin, elektronik sigara sıvısı, elektronik sigara sıvısı ve nikotin karışımının ayrı ayrı solunum epitel hücrelerinin erken ölümüne yol açtığı kanıtlanmıştır. Elektronik sigara içeriklerinin akciğerde iltihaplanma ve hasara yol açabileceğine karar verilmiştir. Elektronik sigaraya maruz bırakılan farelerin çevresel damarlarında bir saat içinde % 31 daralma olmuştur. Elektronik sigaranın damarlarda işlev bozukluğu yaptığı saptanmıştır. Son bilimsel çalışmalar elektronik sigara ve nikotin içerikli ürünlerin sigaraya güvenli bir alternatif olmadığını ortaya koymaktadır. Sağlıklı kalmak için sigarayı alternatifsiz olarak  bırakmak gereklidir.

ELEKTRONİK SİGARA KULLANICILARINDA NE GİBİ ŞİKAYETLER VARDIR? Kullanıcılar tarafından beyan edilen hastalık belirtilerinin üç günde başlayıp üç aya kadar devam etmekte olduğu saptanmıştır. En sıklıkla ağız, dudak, boğaz, solunum yolu, diş ve dişeti şikayetleri beyan edilmiştir. Daha az sıklıkta rastlanan yakınmalar, gastrointestinal sistem, cilt, sinir sistemi, üriner sisteme ilişkin oldukça dikkat çekici bulgulardır.

ISITILARAK  KULLANILAN TÜTÜN ÜRÜNLERİ (HTP) NELERDİR?

Tütün ürünlerinin  ısıtılması ile oluşan ve nikotin ve diğer kimyasal maddeleri içeren buharın, kullanıcılar tarafından ağızdan içe çekilmesi  yani inhale edilmesidir. HTP (ısıtılarak kullanılan tütün ürünleri, heated tobacco products), nikotin içermesi nedeniyle kuvvetli bağımlılık oluşturma özelliğindedir. Ayrıca tatlandırıcı aromalar içeren  HTP’ ler sigarayı taklit eder şekilde dizayn edilmişlerdir.

HTP’NİN ÖRNEKLERİ NELERDİR?

Marketlerde az sayıda bu tür ürünler satılmaktadır. Örnekler arasında  ülkemizde reklam yasağına uymayan ve hızla kullanımı artan Philip Morrisin ürettiği (Marlboro üreticisi)  iQOS, Japonya’dan  Ploom TECH internasyonel tütün ürünleri, British American Tobacco’dan GLO ve  PAX Labs.’dan PAX vardır.

HTP’LER NASIL ÇALIŞIR?

Elektronik sigaralardan farklı olarak nikotin içeren sıvı yerine gerçek tütün içeren ve küçük Marlboro sigaralarına benzeyen ‘HeatSticks’ olarak adlandırılan minyatür sigaralar kullanılır. Bu ürünler pil ile çalışan ısıtma sistemine sahip çubuk şeklinde cihaza konarak buhar oluşturabilmek için tütün 350 dereceye kadar ısıtılmaktadır. Rutin olarak kullanılan sigaralar ise 600 derecede yanmaktadır. İQOS ve Glo bu şekilde çalışırken  Ploom ve Pax direk olarak tütün yaprağını ısıtmaktadır.

HTP’LER ELEKTRONİK SİGARALAR İLE AYNI MIDIR?

Hayır, aynı değildir. HTP’ler tütünü ısıtarak nikotini ortaya çıkarırken, elektronik sigaralar nikotin içeren veya içermeyen sıvıları ısıtmaktadır. Sıvılar çoğu zaman tütün içermemektedir.

HTP’LER RUTİN OLARAK KULLANILAN SİGARALARDAN DAHA AZ ZARARLI MIDIR?

Şu anda daha az zararlı olduğuna dair kanıtlar mevcut değildir. Bazı tütün endüstrisi sponsorlu çalışmalarda bu tür tütün ürünlerinde azaltılmış kimyasalların varlığı nedeniyle daha az zararlı olduğu iddiaları mevcuttur. Ancak azaltılmış bazı kimyasallarla insan sağlığına olumsuz etkilerinin de azaltılmış olduğu yönünde kesin kanıt henüz yoktur. Bu nedenle bağımsız çalışmalara ihtiyaç duyulmaktadır.

HTP’LER PASİF İÇİCİLER İÇİN GÜVENLİ MİDİR?

Şu anda pasif içiciler için zararları olup olmadığı konusunda yeterli düzeyde bilgi mevcut değildir. Bağımsız çalışmalara ihtiyaç vardır.

DÜNYA SAĞLIK ÖRGÜTÜ NE ÖNERMEKTEDİR?

HTP’ler de dahil tüm tütün ürünleri sağlığa zararlıdır. Tütün doğal formunda dahil  toksik olduğu gibi karsinojen olan maddeleri  de içermektedir. Bu nedenle HTP’lere de tütün ve tütün ürünlerine uygulanan politikalar ve yasal mevzuat uygulanmalıdır.

BİLMEDİKLERİMİZ NELERDİR?

Şu anda HTP’lerin marketlerde satılamaya yeni başlanması nedeniyle etkilerinin zararları konusunda çalışmalar net bir şekilde yapılamamıştır. Bu nedenle bu konuda bilgi yetersizliği mevcuttur. Bu nedenle; 1-Sigarayı bırakmada yardımcı olmaları, 2-Yeni sigara içicilerin körüklenmesi ve gençlerin sigaraya alışması, 3-Normalde kullanılan sigara ve elektronik sigaralarla birlikte kullanıldıklarında ortaya çıkabilecek etkileri konularında henüz bilgi yoktur. Gelecekte bu konuları ve HTP’lerin güvenirliği ve zararları konusunda çalışmalara ihtiyaç duyulmaktadır. Sonuç olarak, tüm tütün ve tütün ürünleri sağlığa zararlıdır. Sigaranın zararlarından korunmak için tütün ve tütün ürünlerinin kullanımı tamamen bırakılmalıdır. Yapmış olduğu zararlar göz önüne alındığında sigarayı bırakma konusunda çok fazla  şey istenmiş olmaz. Geleceğimiz için özellikle çocuklarımızı bu konuda korumalıyız. Yeni nesil sigaraların zararlarının söylendiği gibi azaltıldığı yönünde kesin kanıt yoktur. Bu nedenle Amerika’da IQOS FDA onayı alamamıştır. Tütün ve tütün ürünlerinin kullanımı ile ilgili olarak Devlet’in izlemesi gereken politika: 1-Tütün ve tütün ürünlerini kullanmaya hiç başlanmaması, 2-Sigarayı bıraktırma, bağımlılıktan kurtulma 3-Pasif içicilerin korunmasını içeren stratejilerin hayata geçirilmesi ve tütün ürünlerinin zararlarından korunma ve denetim yasasının uygulanması gerekmektedir. Ülkemizde bu yasanın ciddi bir şekilde uygulanmadığını görüyoruz. 6 Ekim 2008 tarihinde yürürlüğe giren Tütün Ürünlerinin Zararlarından Korunma ve Denetim Yasası kapsamında 15.Maddede yer alan reklam yasağı ile ilgili olarak, her türlü tütün ürününün reklamı ve promosyonu yasaktır. Tütün ürünlerinin isim, marka ve alametleri kullanılarak her ne suretle olursa olsun reklam ve tanıtımı yapılamaz. Bu ürünlerin kullanılmasını özendiren veya teşvik eden kampanyalar düzenlenemez. Yol kenarlarına, binalara tütün ürünlerinin reklam ve tanıtımına yönelik resim ve yazı içeren hiçbir tabela konamaz, alışveriş yerlerinde ürün teşhiri yapılamaz.  Hal böyle iken bazı firmaların göz göre göre bunun aksini yaptığını, tütün ürünlerini hava alanlarında ve şehir merkezlerinde teşhir ettiğini, satış mağazaları açtığını görüyoruz. Yasalara aykırı davrananlara gereğinin yapılmasını yetkililerden bekliyoruz. Halk sağlığının temel prensiplerinden biri olan ‘her etken aksi ispatlanana kadar sağlığa zararlı olarak kabul edilmelidir’ yönünde uyarılarımızı yaparak, tütün ve tütün ürünlerini değil sağlığı seçmeyi önererek herkese sağlıklı günler dileriz.

Kıbrıs Türk Tabipleri Birliği Yönetim Kurulu (a),

[/responsivevoice]