Türk dünyasının araştırma merkezi olarak Kazakistan’ın başkenti Astana’da faaliyet gösteren Uluslararası Türk Akademisi Başkanı Prof. Dr. Şahin Mustafayev, Azerbaycan’ın Gebele kentinde yapılan Türk Devletleri Teşkilatı (TDT) 12. Devlet Başkanları Konseyi Zirvesi kararlarının, bilim, inovasyon ve ortak alfabe çalışmalarına yansımalarını değerlendirdi.
“BİLİMSEL VE TEKNOLOJİK İŞBİRLİĞİ, YENİ BİR DÖNEME GİRİYOR”
Mustafayev, zirvede alınan kararların ulaşım ve lojistik koridorları, enerji, su ve gıda güvenliği ile yapay zekâ ve bilimsel entegrasyon konularına odaklandığını belirtti.
Türk dünyasında yapay zekâ ve dijital teknolojilerin stratejik bir kalkınma yönü olarak kabul edildiğini vurgulayan Mustafayev, şu değerlendirmede bulundu:
Türk Akademisi, yalnızca beşerî alanlarda değil, Türk devletleri arasında bilimsel ve teknolojik işbirliğinde de yeni bir sorumluluk üstlendi. Devlet başkanlarımız, insan kaynağının yetiştirilmesinden araştırma işbirliklerine kadar geniş bir çerçevede ortak çalışma gereğini vurguladı.
“ORTAK TÜRK ALFABESİ DİLSEL VE RUHANİ BAĞLARIMIZI GÜÇLENDİRECEK”
Orta Koridor’un etkinliğinin artırılmasının önemine dikkat çeken Mustafayev, ortak Türk alfabesi konusunun zirvede yeniden öne çıktığını söyledi:
Ortak alfabe, Türk dünyasının kültürel birliğinin somut göstergesidir. Dilsel ve ruhani bağlarımızı daha da güçlendirecek, bilimsel ve eğitim kurumları arasındaki etkileşimi kolaylaştıracaktır.
Mustafayev, Akademi olarak Abay Kunanbay’ın “Kara Sözler”i ve Cengiz Aytmatov’un “Beyaz Gemi” eserlerini ortak alfabe ile yayımladıklarını belirtti.
ULAŞIM, ENERJİ VE YEŞİL TEKNOLOJİ ALANINDA KAPSAMLI RAPORLAR
Türk Akademisinin hazırladığı “Türk Ekonomileri 2024” adlı yıllık raporun, Türk devletleri arasındaki ulaştırma ve enerji bağlantılarının geliştirilmesine ışık tuttuğunu kaydeden Mustafayev, tarım, yeşil teknoloji, su yönetimi ve Hazar Denizi ekosistemi konularında da bilimsel çalışmalar yürüttüklerini söyledi.
1926 TÜRKOLOJİ KURULTAYI’NIN 100. YILI
Mustafayev, 2026 yılında Birinci Türkoloji Kurultayı’nın 100. yıl dönümünün Bakü’de kutlanacağını anımsatarak bu etkinliğin Türk dünyasının bilimsel birliğine yeni bir ivme kazandıracağını ifade etti:
1926 Kurultayı, Türk dünyasının bilimsel ve kültürel bilincinin uyanışını temsil eder. Ortak alfabe, terim birliği ve ana dilde eğitim gibi konular o dönemde ilk kez bu ölçekte ele alınmıştır.
Akademi’nin, bu kapsamda Türk Dilleri Terim Sözlükleri Projesi gibi yeni bilimsel girişimlere hazırlandığını da açıkladı.
Gebele Zirvesi’nde ayrıca Türkmenistan’ın Türk Akademisine gözlemci ülke olarak katılmasına karar verildiğini belirten Mustafayev, bu adımın Türk dünyasında bilimsel işbirliğini daha da güçlendireceğini söyledi.
