0

BEĞENDİM

ABONE OL

News

0

Yakın Doğu Üniversitesi Hastanesi Uzman Psikolog Tuğçe Denizgil Evre bu hafta, Çocuk çağında yaşanılan korkular ve bunların üstesinden gelebilmenin püf noktalarını kaleme aldı…

Korku yaklaşan bir tehlike sebebi ile insanda kaçma isteği yaratabilen bir çeşit duygudur.  Pekçok kez ise yaşamsal bir duygudur. Yani; korucuyu bir duygudur. Ancak bu korku duygusu artış gösterdiği veya şekillendiği zaman ise bireyin yaşam kalitesini oldukça olumsuz etkileyebilen bir duygu haline gelir. Korkunun temeline baktığımız zaman ise, BİLİNMEYENDEN korkulanın çok sık olduğunu görmekteyiz.

Buna bağlı olarak ise, çocukluk dönemi korkuların da yine çocukların yaş dönemlerine göre farklılaştığını söyleyebiliriz. Örneğin bebeklik döneminde bir bebek için çevresindeki herşey bilinmeyendir. Bu nedenle bebek herşeyden korku duyabilir. Özellikle parlak ışıltılı ışıklar ve ani sesler bebek için çok korkutucudur. Çocukların korkularının en çok arttığı dönem olan oyun çağı dediğimiz 3-6 yaş dönemi ise; bedenine herhangi bir zarar geleceği korkusu yanında, yabancı korkusu (tanımadığı birinden) korkma, karanlık korkusu, yalnızlık korkusu ve ailesinden ayrı kalmaktan korkma gibi korkular vardır. Ek olarak ailenin bilmeyerek neden olabileceği korkular (hırsız, köpek, vb.) da vardır.  Daha somut nesnelerden korkulduğu dönem ise ilkokul dönemidir. Bu dönemde en sık rastladığımız ise, çocukların izlemiş oldukları filmlerden, hayvanlardan ve yine yabancılardan korkmasıdır. Bir diğer gelişim dönenemi olan ergenlik döneminde ise; somut korkular yerini daha soyut korkulara bırakır. Örneğin, gelecek korkusu, grup içinde varolamama, beğenilmeme/küçük düşme ve dışlanma korkusu gibi korkular ergenlik döneminde en belirgin ve karşımıza çıkan korku türlerini oluşturmaktadır.

Peki korku fobi ile aynı mıdır? Korku fobi ve kaygıdan farklıdır. Fobi; belli bir nesne ya da durum karşısında duyulan somut bir korkudur. Örneğin asansör korkusu gibi. Diğer bir taraftan çocukluk dönemi korkularının bazıları yukarıda da ifade etmeye çalıştığım gibi gelişimseldir yani o döneme özgüdür. Dolayısıyla o dönem değiştikçe, çocuk geliştikçe o döneme ait korkular da değişir ya da tamamen ortadan kalkabilirler. Korkudan farklı olarak fobi ise bazı deneyimlerle ilişkili olabilmektedir; örneğin bir hayvanla yaşanmış tatsız bir deneyimden bahsedebiliriz, hayvanın çocuğu tırmalaması dişlemesi, çocuğun o hayvana ya da o hayvana benzer başka hayvanlara da korku geliştirmesine neden olabilir. Burada en çok yapılan hata ise; çocuğun çevresinin bu korkuyu pekiştirmesidir. Oysa bu tür korkular çocuğun, yeni deneyimler edinmesine ve bu deneyimler sonrası kendini korumasına neden olmalıdır. Yine aileler tarafından yapılan bir diğer hata ise; çocuğun gelişim dönemine özgü olmayan korkular yaratmaktır. Örneğin; “sözümü dinlemezsen çöpçü gelip seni alacak” ya da “yaramazlık yaparsan doktor iğne yapacak” gibi sözler çocuklarda korkuya neden olabilmektedir.  Diğer bir taraftan korkuların üzerine bilinçsizce gitmek de çocukta varolan korkunun pekişmesine neden olabilir. Örneğin; karanlık korkusu olan bir çocuğu zorla karanlıkta belli bir süre bırakmak gibi ya da herhangi bir hayvandan korkan çocuğu zorla hayvana dokundurmaya çalışmak gibi bilinçsizce yapılan hareketlerde çocukta korkunun pekişmesine ve artmasına neden olabilmektedir.

Gelişim dönemine özgü korkular tedavi gerektirmez ve gelişim dönemi ile birlikte kendiliğinden geçebilmektedir. Burada bilinmesi gereken en önemli faktör ailenin bu dönemde çocuklarında görünen korkuları pekiştirmek yerine destekleyici bir tutum segilemesi önemlidir. Örn; karanlıktan korkan bir çocuğa ışığı açarak karanlıkla aydınlık arasında çok da bir fark olmadığını anlatmak, gece yalnız yatmaktan korkan bir çocuğun yanına yatmak ya da yanınıza almak yerine başucundaki ışığı açıp ona kitap okumak gibi destekleyici tutumlar bu süreci çocuğun çok daha rahat atlatmasına yardımcı olabilir. Eğer bun süreçle siz ve çocuğunuz baş etmekte zorlanıyorsanız mutlaka ruh sağlığı uzmanlarından yardım alın.