Ekonomi ve Enerji Bakanı Hasan Taçoy, Enerji Kıbrıs’a yaptığı özel açıklamalarda Doğu Akdeniz’de devam eden sondaj faaliyetleri, Türkiye ve KKTC arasında planlanan enterkoneksiyon bağlantısı, planlanan altyapı yatırımları ve projelere ilişkin değerlendirmelerde bulundu. Taçoy, “Hedefimiz en kısa sürede olası rezervlerin keşfi ve Türk dünyasının kullanımına sunulmasıdır” dedi.

Ekonomi ve Enerji Bakanı Hasan Taçoy, Enerji Kıbrıs gazetesine özel açıklamalarda bulundu. KKTC’de enerji alanında yaşanan son gelişmeleri açıklayan Taçoy, Türkiye ve KKTC arasında gelinen son durumu da değerlendirdi.

“TÜRKİYE’NİN YAPMIŞ OLDUKLARI SONDAJIN HAYIRLARA VESİLE OLACAĞINA İNANCIMIZ TAMDIR”
Doğu Akdeniz’de KKTC’nin Türkiye ile imzaladığı anlaşma kapsamında bugüne kadar yapılan ve devam eden sondajlarda gelinen son durum hakkında bilgi verir misiniz? Sondajlar sonucunda olası rezerv keşfi durumunda nasıl bir yol haritası izlenmesi planlanıyor?

Bilindiği üzere söz konusu devletler arasındaki antlaşma 2011 yılında Recep Tayyip Erdoğan ve KKTC 3. Cumhurbaşkanı Derviş Eroğlu tarafından imzalanarak hayata geçmiştir. Bu antlaşmanın öncelikli amacı ülkemizin münhasır ekonomik bölgesi içerisinde yer alan ve Kıbrıs Türk halkının doğal hakkı olan Akdeniz’deki zenginliklerin her iki ülkeye de kazanım sağlamasıdır. Anavatan Türkiye’nin çıkmış olduğu bu yolda Kıbrıs Türk halkının da haklarını savunacak şekilde yapmış oldukları sondajın hayırlara vesile olacağına inancımız tamdır. Yavuz ve Fatih gemileri Akdeniz’de sondaj çalışmalarına devam etmektedirler. Ayrıca Barbaros Hayrettin Paşa ve Oruç Reis sismik araştırma gemilerimiz de mavi vatanda yoğun mesailerini sürdürmektedirler. Hedefimiz en kısa sürede olası rezervlerin keşfi ve Türk dünyasının kullanımına sunulmasıdır.

“BİZİM AMACIMIZ HEM KALİTELİ ENERJİ ARZI HEM DE MALİYETLERİN DÜŞÜRÜLMESİ”
Türkiye ve KKTC arasında denizin altından inşa edilmesi değerlendirilen doğal gaz boru hattı ve elektrik iletim hattında gelinen son durum hakkında bilgi verir misiniz? Proje takvimi nasıl?

Kuzey Kıbrıs’ta kullanılan akaryakıt, fosil yakıtların bir tarafa, doğal gaza dönüşümün sağlanması hem daha ucuz hem çevreci hem daha kaliteli bir yatırım yapılması bizim için mutlaktır. Diğer yandan enterkonnekte sistemi ile ilgili olarak uzmanlarımız, Türkiye Cumhuriyeti yetkilileri ile “Ortak Enerji Çalışma Grubu” çerçevesinde 2018 yılından beridir çalışmalarını sürdürmektedirler ve belli bir noktaya gelinmiştir. Bizim amacımız hem kaliteli enerji arzı hem de maliyetlerin düşürülmesi için en kısa sürede TC – KKTC LNG sistemlerinin kurulması ve enterkonnekte sistemlerinin mutlaka gerçekleştirmesidir. Hedefimiz bu sistemlerinin projelendirmesinin 2020 yılı sonuna kadar tamamlanmasıdır.

“ÖNEM VERDİĞİMİZ PROJELERDEN BİRİSİ DE DOĞAL GAZ DÖNÜŞÜMÜNÜN GERÇEKLEŞMESİDİR”
KKTC’de elektrik üretim maliyetlerinin ve fiyatların düşürülmesi için ne gibi adımlar atılmalı? Size göre yüksek enerji maliyetinin temel sorunu nedir?

Maliyetin yanı sıra stratejik olarakta elektrik üretimi için ithal fuel oil yakıta bağımlı olmamız başlıca sorundur. 2019 yılında sadece elektrik enerjisi üretebilmek için 160 milyon dolarlık yakıt ithalatı yapılmıştır. Bu rakam ülkemiz bütçesi içerisinde son derece yüksek bir orana tekabül ediyor. Dolayısı ile enerji fiyatlarının azalması için fuel oile altarnatif yaratmamız gerekiyor. İşte bu sebeple önem verdiğimiz projelerden birisi de doğal gaz dönüşümünün gerçekleşmesidir. Bu aynı zamanda ülkemizde daha çevre dostu bir yakıt ile elektrik enerjisi üretmemize de vesile olacaktır. Enerji fiyatlarının yüksek olması bizim gibi ada ülkelerinin büyük oranda ortak bir sorunudur. Bizim buradaki en büyük avantajımız Türkiye Cumhuriyeti’dir. Ayrıca yapılacak enterkonnekte bağlantı ile hem enerji borsasından uygun fiyata elektrik alınması hem arz güvenliği hem de ada içerisinde yenilenebilir enerjiden daha fazla faydalanmamız mümkün olacaktır. Bu adımlarda da hem enerji maliyetlerini aşağıya çekmeye hem de elektrik üretiminde tek alternatiften kurtulmaya katkı sağlayacaktır.

“YENİLENEBİLİR ENERJİDEN DAHA FAZLA FAYDALANMANIN YOLU ENTERKONNEKTE BAĞLANTIDIR”
Yenilenebilir enerji yatırımlarında KKTC ne durumdadır? Özellikle güneş enerjisi yönünden son derece verimli olduğunu biliyoruz, fakat izole bir ada şebekesine sahip olmanın sıkıntıları da ortadayken Yenilenebilir Enerji açılımında beklentileriniz, düşünceleriniz nelerdir?

Dediğiniz gibi ülkemiz özellikle güneş enerjisinde verimlilik bakımından dünyada en önemli noktalardan birisi durumundadır. Son yıllarda Yenilenebilir Enerji ülkemizde önemli sektörlerden birisi haline geldi. Çok sayıda insan bu sektörde çalışmaktadır. Bu da beni Ekonomi ve Enerji Bakanı olarak ayrıca mutlu etmektedir. Bugüne kadar ülkemizde yaklaşık olarak 60 MW güneş enerjisi kurulumu devrededir. Kurulum izni verilmiş kapasite de dikkate alınığında 100 MW’ı aşan bir kapasite söz konusudur. Bu da yaklaşık 350 MW’lık kurulu emreamede gücümüzün yüzde 28’i kadar yenilenebilir enerji kapasitemiz olacağını ifade etmektedir. Diğer yandan yoğun şekilde konut bazlı kurulum olması; küçük kapasiteli ve dağıtık yenilenebilir uygulaması şebekemiz açısından da uygun bir uygulama olduğundan, istediğimiz bir durumdur. Mahsuplaşma dayalı bir mevuzatımız olması da güneş enerjisini cazip kılımaktadır. Fakat söylemiş olduğunuz gibi izole bir ada şebekesi olmamız güneş enerjisi yatırımlarının önünde engellerden birisidir. Bu engel sebebi ile büyük ölçekli kurulumlara kısıtlı şekilde izin verebiliyoruz. Bu sorunun aşılması için farklı teknik önlemler alınması için YEK Kurulu ve Kıb-Tek çerçevesinde çalışmalarımızı sürdürüyoruz. Depolama sistemlerinin kullanımı bu alternatiflerden bir tanesi olarak görülüyor. Ancak hem sektörün önünün açılması hem de yenilenebilir enerjiden daha fazla faydalanmanın yolu az öncede söylediğim gibi TC ile gerçekleştirilecek enterkonnekte bağlantıdır.

“ELEKTRİK ALTYAPIMIZA UYGUN DÜZENLEMELERİN YAPILMASI YÖNÜNDE GEREKLİ ADIMLARI ATACAĞIZ”
Dünyada elektrik araçlara doğru hızlı bir yönelim var. Bu konuda KKTC’de ne gibi çalışmalar var? Altyapının geliştirilmesi; bu araçlara ve şarj altyapı yatırımları için gümrük vb. muafiyet ve teşvikler düşünülüyor mu?

Elektrikli araçlar ve şarj istasyonları konusunda son zamanlarda ülkemizdeki girişimleri takip ediyoruz. Elektrikli araçların yakın geleceğin önemli teknolojik gelişmelerinden birisi olacağı düşüncesindeyim. Bildiğim kadarı ile artan araç hızları ve sürüş mesafeleri bu araçları daha cazip hale getirmektedir. Bu konuyu Bakanlık olarak inceliyoruz. Hem halkımızın düzgün hizmet alabileceği hem de elektrik altyapımıza uygun düzenlemelerin yapılması yönünde gerekli adımları atacağız.

“ENERJİ ÜST KURULU İLE İLGİLİ YASA ÇALIŞMALARIMIZ HIZLA DEVAM ETMEKTEDİR”
KKTC’de enerji yönetimi nasıl yapılıyor? Enerji üst kurulu kurulması ile ilgili çalışmalarınız olduğunu biliyoruz. Bu konuda yapılan çalışmalar hangi aşamada ve nasıl bir yapılanma planlanıyor?

Enerji Üst Kurulu ile ilgili yasa çalışmalarımız hızla devam etmektedir. Yasamız hazırlanmıştır ve en kısa sürede meclisimize sevk edilecektir. Bu şekilde akaryakıt, elektrik, petrol/gaz ve enerji verimliliği sektörlerini denetleyebilen ve düzenleyebilen ve kısa, orta ve uzun vadeli planlamalar yapabilen ortaya çıkacaktır. Bahsi konu kurulun, etkin ve adil rekabeti sağlayabilen, tüketicilerin çıkarlarını koruyan ve düşük maliyetli alternatifler yaratan, yenilenebilir enerji sistemlerinin kullanımını teşvik edip enerji arzında güvenlik, kalite, yetkinlik ve süreklilik sağlayabilen bir yapıya sahip olması son derece önemlidir.

“ENERJİ VERİMLİLİĞİNDE ÖNEMLİ HEDEFLERİ GERÇEKLEŞTİRECEĞİZ”
Bildiğiniz gibi enerji verimliliği artık en önemli enerji kaynağı olarak görülüyor. Enerjinin verimli ve etkin kullanılması konusunda KKTC’nin mevcut durumuyla bu konuda yapılacak çalışmalar hakkında bilgi verir misiniz? Enerji verimliliği konusunda AB’nin koyduğu hedefler göz önüne alındığında KKTC ne durumdadır? Enerji verimli olmayan cihazların ülkeye girişiyle ilgili kısıtlamalar veya bu konuda uygulamayı düşündüğünüz politikalar nelerdir?

Kaynakları kısıtlı olduğu adamızda bütçemiz içerisinde ciddi bir yer tutan enerji harcamalarının bilinçli tüketimi önem arz etmektedir. Enerji verimliliği konusunda birçok adım atılmasına ragmen henüz istediğimiz noktada değiliz. Bu bilinçle, Ekonomi ve Enerji Bakanı olarak göreve geldiğim ilk günden beri vermiş olduğumuz talimat enerji verimliliği konusundaki mevzuatların tamamlanması yönündeydi. Bu konuda artık son aşamaya geldiğimizi söyleyebilirim. İnanıyorum ki enerji verimliliği de tıpkı yenilenebilir enerji gibi önemli bir sektör yaratacak ve iş gücüne de katkı sağlayacaktır. Kıbrıs Türk halkının bu gibi yeni uygulamalar konusunda farkındalığının yüksek olduğunu ve el birliği ile enerji verimliliğinde de önemli hedefleri gerçekleştirebileceğimizi düşünüyorum. Bu konuda AB ile de Bakanlığımız arasında istişareler devam etmektedir. Hazırladığımız mevzuatlar AB hedefleri ile de uyumlu olacaktır. Enerji verimli olmayan cihazlar ile ilgili olarak da önemli adımlar atmayı düşünüyoruz.

“ENTERKONNEKTE BAĞLANTI KONUSUNDA YOĞUN ÇALIŞMALAR TEKNİK RAPORLAR OLUŞTURULDU”
Türkiye ile KKTC arasında enerji konusunda çalışmak üzere oluşturulan Ortak Enerji Çalışma Grubu bu dönemde çalışmalarına devam etti mi? Bu konuda yapılan çalışmalar varsa aktarır mısınız?

2016 yılında Türkiye Cumhuriyeti ve KKTC’nin Enerji’den sorumlu Bakanlarının imza koyduğu “Enerji Alanında İşbirliği Anlaşması” çerçevesinde oluşturulan Ortak Enerji Çalışma Grupları enterkonnekte ve doğal gaz konularında önemli çalışmalar gerçekleştirdi. Özellikle enterkonnekte bağlantı konusunda yoğun çalışmalar ve saha ziyaretleri sonrasında teknik raporlar oluşturuldu. Oluşan teknik raporlar doğrultusunda AB ENTSO-E ile de istişareler devam ettirilmektedir. Doğal gaz konusunda da Ortak Enerji Çalışma Grupları arasında ön görüşmeler yapıldı ve alternatifler üzerinde çalışmalar devam etmektedir.

“ÜLKEMİZDE HER İKİ BİN BEŞ YÜZ KİŞİYE BİR İSTASYON DÜŞÜYOR”
KKTC petrol piyasasında yeni akaryakıt istasyonları açılması konusunda ihtiyaç olduğunu düşünüyor musunuz? Bu konuda yeni ruhsatların verilmesi gibi bir planlama var mı?

Ülkemizde kayıtlı 140 adet istasyon bulunmaktadır. Bu da yaklaşık olarak 2 bin 500 kişiye bir istasyon anlamına gelir. Güney Kıbrıs’ta ise her 4 bin kişiye bir istasyon düşmektedir. Almanya’da bu rakam 5 bin 800 kişidir. Diğer yandan Avrupa’da petrol istasyonu sayıları düşmektedir. Örneğin Almanya’da son 30 yılda 4 bin 900 istasyon kapatılmıştır. Bunun farklı gerekçeleri vardır; araç kullanım mesafelerinin artması, depo kapasitelerinin büyümesi, araç bazlı yakıt tüketiminin azalması v.b. Diğer yandan araç sayısının artışı devam eden ülkemizde ihtiyaç olması ve gerekçeleri oluşması durumunda bu konu değerlendirilebilir.

“TÜRKİYE İLE KIBRIS ADASI ARASINDA DENİZALTINDAN YAPILACAK ENTERKONNEKTE BAĞLANTI ÇOK ÖNEMLİ”
Güney Kıbrıs ile enerji konusunda bir ortak çalışma veya teknik iş birliği var mıdır?

Güney Kıbrıs ile KKTC Şebekesi kablo ile bağlantı yapılmak sureti ile enterkonnekte bağlantılıdır. 2019 yılından beridir de güç sınırlamasız olarak enerji mahsuplaşma prensibi ile bir iş birliği sözkonusudur. Her iki ülke de enerji ihtiyacı oldukça herhangi bir ücret ödemeksizin mahsuplaşarak enerji alış verişi yapılması mümkündür. Bu bağlantı sayesinde şebekemiz daha stabil duruma gelmekle birlikte enerji kalitesinde karşılıklı olarak iyileşmeler görülmüştür. Fakat ülke olarak teknik açıdan sorunların tamamen çözümü için çok daha büyük bir şebekeye bağlantı ihtiyacı çok açık şekilde ortadadır. Bu tür bir bağlantı da sadece KKTC için değil tüm Kıbrıs adası için gerek Teknik gerek çevresel gerekse ekonomik açıdan daha doğru bir çözümdür. Dolayısı ile adamıza en yakın kara parçası olan ve 100 GW’a yakın kurulu gücü bulunan ve de Avrupa Enterkonnekte şebekesine dahil olan Türkiye ile Kıbrıs adası arasında denizaltından yapılacak enterkonnekte bağlantı çok önemli bir adımdır.